Tijdens opgravingen in Zwammerdam in de jaren 1971-1974 door het Instituut voor Pre- en Protohistorie (ipp) zijn nabij het Romeinse castellum (Nigrum Pullum) zes scheepsresten gevonden. Drie van de zes waren boomstamkano’s, waarvan twee waren uitgerust met een viskaar. De vondsten in Zwammerdam zijn belangrijk, omdat voor het eerst complete schepen uit de Romeinse tijd werden aangetroffen, die een schat aan constructiedetails opleverden.

Romeinse castellum in Zwammerdam met de afgezonken Romeinse schepen.

Zwammerdam 3 is een boomstamboot, gemaakt uit 1 eikenboom, met een lengte van 10,66 meter lengte. De boot is opgeboeid met planken van niet-inheemse zilverspar en verlengd met een voorsteven plank met een gat erin (waarschijnlijk om de boot vast te leggen).
Spanten zorgden voor versteviging. Vier spanten zijn om en om in paren geplaatst, zoals bij platbodemvaartuigen.

Mast en roeien
De boomstamboot was uitgerust met een mastspoor en een roei-inrichting. Midscheeps was een gat aangebracht in het boeisel met even daarvoor op het
boord een slijtplek (afbeelding). Deze karakteristieke eigenschappen
zijn pas met de ontdekking van de Woerden 7 in 2003 herkend als roeiconstructie (zie Woerden7).
Het vaartuig kon dus worden geroeid en gezeild. Het scheepje lijkt lang in de vaart te zijn geweest; scheuren in de bodem zijn gerepareerd.

Datering
Omgevingsvondsten wijzen op een datering in het laatste kwart van de tweede eeuw of het begin van de derde eeuw.

• Brouwers,W. Jansma, E. Manders, M. (2013).
  Romeinse scheepsresten in Nederland.
  Archeobrief nr. 4 jaargang 17, 2013.