De Waterhoen vertrok 17-4-1662 uit Texel. Het was een kleine fluit die op de uitreis al zo slecht bezeild was dat ze gesleept moest worden.(1)

Na aankomst aan de Kaap bleef de Waterhoen daar twee jaar in gebruik (22-10-1662 11-12-1664). Pas in februari 1665 arriveerde het vaartuig in Batavia. Het maakte van daar nog een reis naar Cambodja en Japan en bleef daarna in de Indonesische archipel dienst doen.

Op 18 augustus 1668 schreef admiraal Speelman uit Makassar over de Waterhoen al:
Desen sal u Ed werden toegebracht met ‘t fluijt scheepjen ‘t waterhoen dat rondom gebrekkelijk en seer aant vervallen is, soo het niet tijdich wert gerepareert

In Batavia meent men na aankomst van de Waterhoen daar dat het scheepje nog wel 3 a 4 jaar mee kan op “sachte vaarwateren”. Dat gebeurt inderdaad. Begin 1672 was de Waterhoen nog op Ternate.

Valentijn

Detail "Caart van het Eyland Manipa. In het rode vierkant ongeveer de locatie van het vergaan van De Waterhoen. Uit 4 delen bestaande Caart van het Eyland Noessa-Laoet, Caart van het Eyland Honimoa, Caart van het Eyland Oma", (Oud en Nieuw Oost Indien, François Valentijn)

Het werd van daar naar Amboina gezonden om bouwmaterialen te halen. Daar is de Waterhoen vergaan op 15 augustus 1672

... 's morgens omtrent 4”uiren is een fluijt schip ‘t Waterhoen comende uijt Ternate op Manipa achterland door hard weer op ‘t rif geseijlt. (NA 1.04.02 (VOC) 1286, 502v )

Het bericht van de stranden van de Waterhoen is opgetekend door sergeant Adriaan van de Pavert gestationeerd op het fort Wantrouw op de zuidkust van Manipa , in margine stont manipa op norlille agt:lt den 17 aug-o 1672

Op Manipa waren in de tijd dat de Waterhoen strandde in de reduijt Wantrouw 1 sergeant, 3 corporaals en 25 “schildergasten” gestationeerd.

 Dat laatste wijst op het nog steeds doorgaan van het vernielen van bomen

Manipa
Manipa was een eiland voor de kust van Hoamoal (west-Seram), was een kruidnagel producerend gebied en was onderhorig aan de kimelaha, de leider van Hoamoal met wie de VOC af en aan in conflict was. De onderlinge relaties tussen de bewoners van het eiland en de VOC waren slecht, en het eiland was in de loop van de 17de eeuw het doel van verschillende militaire expedities.

Manipa werd aan het begin van de Grote Ambonse Oorlog (1651-1656) bewust ecologisch verwoest: uit wraak voor de verrassingsaanvallen in maart 1651 op VOC-posten, waarvan vooral die op Manipa bijzonder gewelddadig was, werd besloten het eiland tot een “eeuwige woestenij” te maken en werden alle voor mensen nuttige bomen in het gebied omgekapt.* Aan het eind van deze oorlog werd de overgebleven bevolking gedwongen zich te vestigen rond het VOC-fort Wantrouw op de zuidkust van het eiland. (bron: AMH)

------------------------------------------------

* uit het boek De Amboinse oorlogen van Arnold de Vlaming van Oudshoorn leider van de VOC expedities tijdens die oorlog : den majoor Verheiden tot Manipa hebbende versonden om de nagel, Sagou en de daer noch staende gebleven eetbare fruitbomen uitterojen." (Bor 74)

Type: Fluitje, door Van Dam galjoot genoemd. (Van Dam)

Gebouwd: Het Waterhoen staat op de liquidatie lijst van Timmeringen 6 september 1662. Ze is in het voorjaar vertrokken naar de Oost.(uitreisboek NA 4932, 110) 

• DAS 0970.1.
• NA 1.04.02 (VOC) 1286, 502v.
• Bor, Livinus (1663).
  Amboinse oorlogen door Arnold de Vlaming van Oudshoorn.