De Vollenhoven was een fregat in dienst van de Admiraliteit van Amsterdam. Op 19 augustus 1666 werd het schip tijdens de Engelse aanval op Terschelling aangevallen en in brand gestoken door Engelse branders.

Tijdens de slag bij Lowestoft op 13 juni 1665 maakte de Vollenhoven deel uit van het eskader van admiraal Tjerk Hiddes de Vries. Het schip stond toen onder bevel van kapitein Hendrick Hanckroy (ook wel Akro genoemd). (Tromp p 279)

Holmes bonfire
Op 19 augustus 1666 voerde een Engelse vloot onder bevel van schout-bij-nacht Robert Holmes een verrassingsaanval uit op een koopvaardijvloot van circa 170 schepen, die voor anker lag in het Vlie — tussen Vlieland en Terschelling — tijdens de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog (1665–1667).

Ter bescherming van deze vloot lagen er twee Nederlandse fregatten in het Vlie, nabij het Robbegat: de Vollenhoven en de Middelhoven. Beide schepen gingen tijdens de aanval verloren.

Rijksmuseum (RP-P-OB-82.011)

Volgens verslagen werden vijf Engelse branders op de fregatten afgestuurd. Enkele konden door kanonvuur worden uitgeschakeld, maar uiteindelijk raakten beide schepen in brand. Ooggetuigen meldden dat de Vollenhoven als eerste werd getroffen. Haar kapitein, Jan Jeroensz. Adelaar, verdronk toen hij zijn brandende schip moest verlaten. Kapitein Van Tol van de Middelhoven wist de aanval te overleven.

Eenen capitein Brown hielp met zyn brander het schip van capitein Adelaar, de voornaamste convoyer, in den brand; by welke gelegentheid de gemelde capitein, benevens vyftien a zestien man, trachtende zich, na eenige tegenweer, met de boot te bergen, kwam te verdrinken. (Tromp, 350)

Royal Collection IN 406560

Zodra de escorteschepen waren vernietigd, was de weerloze koopvaardijvloot een gemakkelijke prooi. De Engelsen staken het grootste deel van de schepen systematisch in brand.

"Ondertusschen voeren d’Engelsche al voort met verbranden van de schepen op de stroom, consumeerden daer toe alle hare branders, en volvoerdent voort uyt hare kitsen en saloupen, door hantgranaden, diese in de schepen wierpen; niet rustende totdat se die gantsche vloot hadden vernielt, behalven 13 of 14, off meer, die haer opwaerts ontseylden."
Na de vernietiging van de vloot landde Holmes op Terschelling en brandde het dorp West-Terschelling volledig plat.

 Gevolgen
Bij de aanval kwamen naar schatting minstens 2.000 mensen om het leven. Ondanks deze zware klap werd de Nederlandse handelsvloot binnen korte tijd grotendeels hersteld.

De aanval van Holmes, later bekend als Holmes’ Bonfire, leidde tot grote woede in de Republiek. Het incident was mede een aanleiding voor de beroemde Tocht naar Chatham, uitgevoerd door Michiel de Ruyter in juni 1667.

Bewapening: 26
Complement: 120

• Anne Doedens en Jan Houter.
  1666: de Brand van Terschelling en Vlieland. Bijlagen 4-43.
• Three decks.org.
  Vollenhoven.
• Leven en bedrijf van den vermaarde zeeheld Cornelis Tromp, 279.
• Amsterdam archief, S.A.A, 5075 NOTA00240.