Het linieschip Schrikverwekker liep in 1799 van stapel in Amsterdam.

Rijksmuseum Amsterdam

Een houten halfmodel van een linieschip van 68 stukken (anoniem ca. 1790)

Bataafse Republiek
Het was de tijd van de Bataafse Republiek (1795-1806) De laatste Oranje prins was gevlucht en de patriotten hadden de Republiek uitgeroepen met behulp van de Republiek Frankrijk dat in oorlog was met Groot Brittannië.* De Bataafse Republiek raakte zo ook in oorlog met de Britten.

* Op 1 maart 1796 kwam voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis een nationaal en democratisch gekozen parlement bij elkaar.

Oorlog met de Britten
De Bataafse marine kreeg zware klappen. In de zeeslag bij Camperduin (11-10-1797) leed de marine een zware nederlaag.

Rijksmuseum Amsterdam

Zeeslag bij Camperduin 11-10-1797

Een Brits-Russische invasie in Noord Holland werd ternauwernood verijdeld (najaar 1799). Maar de Britse vloot wist een Bataafse eskader zonder slag of stoot tot overgave te bewegen. De Bataafse schout bij nacht Samuel Story werd hiervoor verbannen. Een belangrijke reden was de verraderlijke houding van veel matrozen die de prins van Oranje steunden. De zoon van de prins - de latere koning Willem I - was aan boord. Het Britse vlaggenschip had naast de Britse vlag de oude Hollandse prinsenvlag in top hangen (Fehrmann 62)

Vrede
Frankrijk en Engeland sloten in 1802 vrede (vredesverdrag van Amiens) De Britten erkenden de Bataafse Republiek die in ruil daarvoor de kolonie Ceylon moest afstaan. Kaap de Goede Hoop werd door de Britten terug gegeven. De Bataafse republiek stuurde eskaders naar West- en Oost Indië uit om de banden en belangen in de koloniën te hernieuwen.

Middellandse zee
De Schrikverwekker werd in 1802 ingedeeld in het eskader van admiraal de Winter om in de Middellandse zee de belangen van de Bataafse Republiek te waarborgen.

Eskader naar Oost-Indië
De vrede hield maar kort stand. In 1804 werd een tweede eskader naar Nederlands-Indië gezonden om de kolonie tegen een Britse aanval te beschermen. Het eskader stond onder leiding van vice admiraal Pieter Hartsinck. Op papier was het een sterke vloot bestaande uit 4 linieschepen (68-70 stukken) 5 fregatten.**

In Indië aangekomen kon het eskader weinig meer doen dan afwachten. De schepen werden als blokschepen gebruikt ter bewaking van o.a. Soerabaja en Batavia. In 1806 wilde de Indische regering de linieschepen afdanken en de manschappen als soldaten inzetten om inheemse opstanden neer te slaan.Dit was geheel tegen de orders van Hartsinck in. Hij wilde de linieschepen niet zomaar ontmantelen. Daardoor zou zijn primaire taak; de verdediging van Java tegen de Britse vloot onmogelijk worden.

Schrikverwekker vergaan
Om over dit dispuut te onderhandelen voeren de Revolutie (70 vice-admiraal Hartsinck) en de Schrikverwekker (70, kapitein Ruysch) in mei 1806 van Soerabaja terug naar Batavia.
Bij het ochtendgloren van 18 mei 1806 meende men het eiland Edam (pulau Damar) te herkennen maar het bleek het Agniete eiland (Pulau Panggang) te zijn., Dit lag voorbij de baai van Batavia. Daarom heen lagen gevaarlijke klippen. De Revolutie kon de steven nog wenden maar Schrikverwekker niet. Ze liep vast op de klippen en werd verbrijzeld. De bemanning op twee na werd gered.(De Jonge V 621). Rusch kwam wegens het verlies van de Schrikverwekker voor de krijgsraad maar werd vrijgesproken.

Gebouwd: 's lands werf, Amsterdam

Bewapening: 68 stukken
Complement: 450 (1800)*

• Constitutioneele oprechte Bataafsche courant (18-11-1799).
• Fastes militaires des Indes-Orientales Néerlandaises.
• Fehrmann, C.N. (1969).
  Onze vloot in de Franse tijd.
  Kruseman, Den Haag.
• De Jonge, J.C, (1862).
  Geschiedenis van Het Nederlandsche Zeewezen, V.