De Prins Willem kwam op 14 september 1781 vast te zitten op de zandbank Zuiderhaaks bij Texel. Op 25 september zonk het schip.

Doggersbank
De Republiek was in oorlog met Engeland (20 dec. 1780). Op 5 augustus 1781 werd een zeeslag uitgevochten op de Doggersbank. De zeeslag eindigde onbeslist. De zeeslag werd in de Republiek gevierd als een overwinning. Schout bij nacht Zoutman werd binnengehaald als een held.
Een echte overwinning had er volgens velen in gezeten als de schepen van de admiraliteit van de Maze en Zeeland zich (op tijd) bij de vloot hadden kunne voegen. De admiraliteit van Zeeland weigerde hun schepen te laten uitvaren omdat dan de eigen kust onbeschermd zou zijn en een Britse invasie gevreesd werd.

Rijksmuseum Amsterdam, RP-P-OB-85.130 (1)

Een deel van de Noordzee en de locatie van de slag bij de Doggersbank

Bij de vloot
Het eskader van De Maze onder bevel van Andries de Bruijne op het linieschip Prins Willem kon naar eigen zeggen niet uitvaren vanwege de weersomstandigheden. De wind stond telkens niet goed om uit te varen. Na verscheidene pogingen kon hij pas uitvaren op 10 september.

Op 14 september kwam hij in het zicht van de vloot die ankerde in het 's Lands Diep bij Texel. Het was rustig weer en het zicht was goed.

gestrand
De loods Jan Kock kwam aan boord en de manoeuvre werd ingezet om het schip te ankeren. Er werd met vlaggen geseind vanaf de vloot dat de prins Willem op een droogte (Zuiderhaaks) af koerste. Het sein werd (waarschijnlijk) verkeerd geïnterpreteerd. Even later stootte het grote schip op een zandbank en kwam muurvast te zitten. Op 25 september was het wrak verdwenen in de golven.

Rijksmuseum RP-P-OB-85.197A

Veroordeeld
In de media verschenen de wildste speculaties dat de Bruijn een landverrader en de loods omgekocht zou zijn. De publieke opinie was zeer anti De Bruijn. Er waren fouten gemaakt maar niet alleen door de Bruijn of de loods. De ingestelde krijgsraad veroordeelde Commandant De Bruijn en de loods voor onachtzaamheid en het verlies van de Prins Willem.

Zuiderhaaks
De Zuiderhaaks is een onzichtbare zandbank, deze bevindt zich vrijwel altijd onder de waterlijn en vormt daarmee een groot gevaar voor de scheepvaart. Anders dan Noorderhaaks is deze zandplaat niet bewegelijk. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de stevige pleistoceen deklaag van ongeveer 12 meter diep. In de 16e eeuw werd Zuiderhaaks een eiland genoemd.

Gebouwd: Rotterdam, 1747 door P. van Zwijndregt
Bewapening: 70 stukken

De locatie van de Prins Willem is vermoedelijk teruggevonden in het voorjaar van 2023.(vondstmelding Archis 5430080100)

Op de plek liggen o.a. kanonnen en een anker. Het wrak is ontdekt door Ernst Jongejan.

3D model; van kanonnen en anker

• Glavimans,
  schepen op de admiraliteitswerf gebouwd.
• N. D. B. Habermehl (1991).
  Toeval of opzet? De ondergang van het linieschip Prins Willem in september 1781. p 131 e.v.
  Tijdschrift voor Zeegeschiedenis.