Oorspronkelijk werd de Lutine in 1779 gelanceerd als een Magicienne-klasse fregat van de Franse marine, maar in 1793 werd ze tijdens de Franse Revolutionaire Oorlogen, tijdens het beleg van Toulon, door de Britten veroverd. Na de belegering werd het schip door de Britse marine omgebouwd tot een vijfde-klasse fregat met 38 kanonnen. Tijdens de Tweede Coalitie van de oorlog, een poging van de vorsten van Rusland, Oostenrijk en Groot-Brittannië om de invloed van het revolutionaire Frankrijk in Europa uit te schakelen, is HMS Lutine als begeleider ingezet. Ze was vooral betrokken bij het begeleiden van transporten in en uit de kustwateren rond het noorden van de Bataafse Republiek - een Franse vazalstaat en opvolger van de Nederlandse Republiek.

In 1799 dreigde een dreigende crash van de belangrijke Hamburgse beurs de Duitse bondgenoot van Groot-Brittannië ten val te brengen en om de op de Duitse markt verstrekte leningen te dekken was een grote som geld nodig. Als reactie daarop werd de Lutine door de Britten ingezet om ongeveer £1.200.000 (gelijk aan ongeveer €95.000.000) aan goud en zilver van Yarmouth naar Cuxhaven te vervoeren. De lading heeft nooit zijn bestemming bereikt. In plaats daarvan werd het schip tijdens een zware storm in de avond van 9 oktober door de getijdenstroom op een Waddenzee zandbank voor Terschelling getrokken. Daar zonk de Lutine, die op één na alle 240 passagiers en de hele lading meenam.

Verzekering

Twee eeuwen lang hebben onderzoekers zich afgevraagd waarom de ervaren kapitein Lancelot Skynner van koers is afgeweken en zich heeft gewaagd aan de verraderlijke wateren van het mondingsgebied tussen Vlieland en Terschelling. Volgens een recente archiefstudie was Lutine op een andere, geheime missie naar Noord-Holland, waar zij de Engelse troepen die tegen het leger van Napoleon vochten, van een gevechtsloon moest voorzien. Vermoedelijk werd de reden van de omweg geheim gehouden, om de Engelse maritieme verzekeringsmaatschappij Lloyd's financieel te compenseren.

Berging van Lutine

De bergingspogingen van het wrak van de Lutine begonnen vrijwel direct na het zinken van de Lutine namens meerdere partijen. Omdat de Nederlanders in die tijd namens de Fransen betrokken waren bij de oorlog met Engeland, werden de bergingsrechten opgeëist als een oorlogsprijs. De andere partij was Lloyd's of London, een Engelse verzekeringsmaatschappij die de verzekeringsclaims op het edelmetaal en de specie betaalde. De locatie van het wrak maakte de bergingsinspanningen ongelooflijk moeilijk, en deze eerste inspanningen waren uiteindelijk niet succesvol.

Pogingen om de lading van Lutine te bergen gingen de volgende decennia door en verschillende expedities leverden een verscheidenheid aan voorwerpen op, zoals gouden en zilveren staven en specie, een aantal kanonnen, de ankers van de bogen, de hagel en de klok van de Lutine in 1858. De laatste bergingspoging was in 1938.

Lutine's klok

De klok die uit het wrak van Lutine is geborgen, heeft sinds de berging in de Underwriting room van Lloyd's of London gehangen. Traditioneel werd het geluid om het nieuws aan te kondigen van schepen die te laat waren om op hun bestemming aan te komen. Eén keer voor slecht nieuws of voor het verlies van een schip, en twee keer voor goed nieuws, zoals de veilige terugkeer van een vermist schip. Het was bedoeld om alle werknemers met interesse in het schip te verzekeren dat ze het nieuws op hetzelfde moment zouden ontvangen. De traditie werd stopgezet nadat de klok een barst had geslagen en is nu alleen nog maar bedoeld om belangrijke gebeurtenissen te markeren, zoals het overlijden van een lid van de koninklijke familie.

• Diepte: 3,6 m
• Kanonnen: 38 (in Britse dienst)

HMS Lutine verongelukte in 1799 tussen de Nederlandse eilanden Vlieland en Terschelling en vervoerde een uitzonderlijk rijke lading. Sindsdien wordt er op het scheepswrak op goud gejaagd.

• Geassocieerd met: Franse Koninklijke Marine, Franse Nationale Marine, Britse Koninklijke Marine
• Conditie: (gedeeltelijk) in situ bewaard, gepubliceerde archeologische documentatie niet beschikbaar
• Erfgoedstatus: niet beschermd
• Betrokken instellingen: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Tot op de dag van vandaag vinden er bergpogingen plaats op de Lutine. Het wrak wordt echter slechts zelden onthuld door het verschuivende zand van de Waddenzee. Er is geen informatie beschikbaar over de conditie van het wrak, hoewel het naar verwachting wel zwaar beschadigd is. Er wordt geschat dat er €20.000.000 aan goud en zilver is achtergebleven op de bodem van de zee.

• Hendriksma, M. (2013).
  Lutine. De spannendste Nederlandse goudjacht ooit.
• Huiskes, B. & G. de Weerdt (eds.) (1999).
  De Lutine 1799-1999. De raadselachtige ondergang van een schip vol goud.
  Gent.
• Molen, S. J. Van der, 1970, The lutine Treasure. The 150-year search for gold in the wreck of the frigate Lutine, Adlard Coles.
  London, U.K.
• Strick, H. & J. Strick, 1986, Eenige aantekeningen betreffende de Lutine, Hoorn-Terschelling.